የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ አምስተኛ ዓመት ቁጥር ፴፰ በኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ አዲስ አበባ የካቲት ፪ ቀን ፲፱፻፵፩ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ጠባቂነት የወጣ የኢትዮጵያ ብሔራዊ የምርጫ ቦርድ ደንብ ቁጥር ፪ / ፲፱፻፵፩ ዓ • ም • | National Electoral Board of Ethiopia Regulations No. 2/1999 መራጮች በተመራጮች ላይ አመኔታ ያጡ መሆኑን የሚገልጹ በትን ሥርዓት ለመወሰን የወጣ የብሔራዊ ምርጫ ቦርድ ደንብ .. ገጽ ፬፻፵፯ የኢትዮጵያ ብሔራዊ የምርጫ ቦርድ ደንብ ቁጥር ፪፲፱፻፲፩ በየደረጃው የሚገኙ ምክር ቤቶች አባላት የመረጣቸውን ሕዝብ አመኔታ በሚያጡበት ጊዜ ከአባልነት የሚወገዱበትን የአፈጻጸም ሥርዓት ለመወሰን የወጣ ደንብ ምዕራፍ አንድ ፩ አውጪው ባለሥልጣን ብሔራዊ የምርጫ ቦርድ የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራ ሲያዊ ሪፐብሊክ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አባላት በመራጮቻቸው አመኔታን በሚያጡበት ጊዜ ስለሚወሰድ እርምጃ በወጣው አዋጅ ቁጥር ፰ / ፲፱፻፷፬ አንቀጽ ፬ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) ፡ ( ፪ ) እና ( ፫ ) እንዲሁም ክልሎች ባወጧቸው አዋጆች አግባብነት ያላቸው አንቀጾች በተሰጠው ሥልጣን መሠረት ይህን ደንብ አውጥቷል ። ፪ . አጭር ርዕስ ይህ ደንብ “ መራዮች በተመራጮች ላይ አመኔታ ያጡ መሆኑን የሚገልጹበትን ሥርዓት ለመወሰን የወጣ የብሔራዊ ምርጫ ቦርድ ዩንብ ቁጥር ፬ / ፲፱፻፲፩ ” ተብሎ ሊጠቀስ ይችላል ። ፫ . ትርጓሜ በዚህ ደንብ ውስጥ፡ ፩ “ ያወራዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ” ማለት ፣ ሀ ) የምርጫ ክልሉ በሚገኝበት ወራዳ በቦርዱ የቋሚ ምርጫ አስራሚነት መታወቂያ የተሰጠው የወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ነው ፣ ያንዱ ዋጋ [ ነጋሪት ጋዜጣ ፖሣቁ ዥሸክ ስለሚቀርብበት ሥም ሆኑ መራፎች ገጽ ፱፻፵፰ ፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ ቁጥር፴፰ የካቲት ፪ ቀን ፲፱፻፶፩ ዓ.ም. ለ ) ከአንድ በላይ የሆኑ ወረዳዎች በአንድ የምርጫ ክልልነት በተጣመሩበት ሁኔታ የመጀመሪያ ደረጃ የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች በብዛት በሚገ ኙበት ወረዳ የሚገኘውየወረዳምርጫ ጽሕፈትቤት ኃላፊ ነው ፤ ፪ “ የምርጫ ክልል ” ማለት ለምርጫው አፈጸጸም ተግባር የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የሰየመውና ለየምክር ቤቶቹ የተወሰነ ብዛት ያላቸው ተመራፎች የሚወከ ሉበት አካባቢ ነው : ፫ . “ ቦርድ ” ማለት የኢትዮጵያን የምርጫ ሕግ ከኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ሕገ መንግሥትጋር ለማጣጣም በወጣው አዋጅ ቁጥር ፩፻፲፩ / ፳፯ አንቀጽ ፫ መሠረት የተቋቋመው ብሔራዊ የምርግ ቦርድነው } ፬ . “ የምርጫ ጣቢያ ” ማለት ቦርዱ ባወጣው መመሪያ መሠረት በየቀበሌው የተቋቋመ ምርግአስፈጻሚ አካል ፭ “ አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ” ማለት በብሔራዊ የምርጫ ቦርድ ደንብ ቁጥር ፩ / ፲፱፻፷፮ አንቀጽ ፵፰ መሠረት በምርጫ ጣቢያ ወይም በወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት ደረጃ የተቋቋመና በዚህ ደንብ አፈጸጸም ሂደት በሚነሱ አቤቱታዎች ላይ አስተዳደራዊ ውሣኔ ለመስጠት ሥልጣን የሚኖረውኮሚቴ ሲሆን ፤ የቦርዱጽሕፈት ቤት በሚያወጣው መመሪያ መሠረት ፤ በቀበሌ ምርጫ ጽሕፈት ቤት ደረጃ የሚቋቋመውንም አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ይጨምራል ። ምዕራፍ ሁለት የመጀመሪያ ደረጃ የይውረድልን ጥያቄ ፬ . የይውረድልን ጥያቄ አቀራረብ ፩ በመጀመሪያ ደረጃ አንድ መቶ ( ፪ የይውረድልን ጥያቄያቸውን በሚኖሩበት ለሚገኘው የወረዳምርማጽሕፈትቤትኃላሪ ለቅረብ ይችላሉ ። ፪ በየትኛውም ደረጃ በተቋቋሙ ምክር ቤቶች አባላት ላይ የይውረድልን ጥያቄ ሊያቀርቡ የሚችሉት ተመራው በሚወክለው የምርጫ ክልል የሚኖሩ መራፎች ብቻ ናቸው ። ፫ የወረዳው ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ የይውረድልን ጥያቄማመልከቻውን የሚቀበለው የቦርዱ ጽሕፈት ቤት በሚያወጣው መመሪያ መሠረት እና ማመልከቻው በምርግ ሕግ አዋጅ ቁጥር ፩፻፲፩ / ፳፯ አንቀጽ ፲፱ መሠረት የመምረጥ መብት ባላቸው ግለሰቦች የቀረበ ሊሆንብቻ ነው ። + 2 ረው ቀርግ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ በዚህ አንቀጽ ላ አቅጽ በተጠቀሰው መሠረት የተቀበለውን ። ያልተከሀን አለመሟላቱን ፣ ገጽ ፱፻፷፱ ፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ ቁጥር ፴፰ የካቲት፪ቀን ፲፱፻፩ ዓም ለ ) የተሟላ ከሆነ መሟላቱን ፣ አረጋግጦከቦርዱጽሕፈት ቤት በሚላከውቅጽ ላይ የራሱን እና የሁለቱን የወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት አባላት ፊርማ በማኖርከአሥራአምስት ( ፲፭ ) ቀናት ባልበለጠ ጊዜ ውስጥ ወደ ቦርዱ ጽሕፈት ቤት የመላክ ግዴታ አለበት ። የቦርዱ ጽሕፈት ቤት የቀረበውን ማመልከቻ ለቦርዱ አቅርቦ ቦርዱተገቢውን ውሣኔ እንዲሰጥበት ያደርጋል ። ፮ ቦርዱ ፤ !! . ሀ ) የቀረበውማመልከቻለይውረድልን ጥያቄው መነሻ ሊሆን አይችልም ብሎውሣኔከሰጠ ፤ ጽሕፈት ቤቱ ይህንኑ ውሣኔ በመገናኛ ብዙሃን እንዲገለጽ ያደርጋል ፤ ወይም ለ ) ማመልከቻው ለይውረድልን ጥያቄው መነሻ ብቁ ነው ብሎ ከወሰነ ፤ ጽሕፈት ቤቱ በምርጫ ክልሉ አግባብ ያለው ብዛት ያላቸው መራጮች ይህንኑ ጥያቄያቸውን ለማቅረብ በየምርጫው ጣቢያ እየቀረቡ እንዲመዘገቡ ፤ ( i ) ምዝገባው የሚጀመርበትን ቀን ፤ ( ii ) ምዝገባው የሚጠናቀቅበትን ቀን ፤ ( iii ) የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎቹ የተመዘገ ቡባቸው መዛግብት ለሕዝብ ይፋ የሚሆኑባ ቸውን ቀናት ፣ የጊዜ ሠሌዳ አዘጋጅቶ ለቦርዱ በማቅረብ ሲጸድቅ በመገናኛ ብዙሃን በይፋ ለሕዝብ ያሳውቃል ። ምዕራፍ ሦስት የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች አመዘጋገብ ሥርዓት ፭ የአመዘጋገብ ሥርዓት ፩ : ቦርዱ በሚያወጣው የጊዜ ሠሌዳ መሠረት የይውረድልን | 5. Registration Procedure ጥያቄ አቅራቢዎችን ለመመዝገብ ምርጫ ጣቢያዎች ክፍት ሆነው ሥራቸውን ያካሂዳሉ ። ፪ . የይውረድልን ጥያቄ ለማቅረብ መመዝገብ የሚችሉት ፤ ሀ ) ኢትዮጵያዊ የሆኑ ፡ ለ ) በምርጫ ክልሉ ቢያንስ ሁለት ዓመት የኖሩ ፤ ሐ ) ዕድሜያቸው ከአሥራ ስምንት ( ፲፰ ) ዓመት ያላነሰ ፤ መ ) በአዕምሮ በሽታ ምክንያት ለመወሰን ያልተሳ ሠ ) በፍርድ የተወሰነባቸው የእሥራት ቅጣት ካለ ይህንኑ የፈጸሙ፡ ግለሰቦች ናቸው ። ፫ የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች መመዝገብ የሚችሉት በሚኖሩበት ቀበሌ በሚገኝ ምርጫ ጣቢያ በግንባር በመቅረብ ብቻ ነው ። ማንኛውም የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢ አንድ ምርጫ ጣቢያ ላይ ብቻ አንድ ጊዜ ይመዘገባል ። ፭ ማንኛውም የይውረድልን ጥያቄ ለማቅረብ መመዝገብ የሚፈልግ ግለሰብ ለምዝገባው በተወሰኑት ቀናት ውስጥ ማንነቱን የሚገልጽ መረጃ በማቅረብ በምርጫ ጣቢያው ተገኝቶ ይመዘገባል ። ፮ የተመዝጋቢውን ማንነት የሚገልጽ ዝርዝር መረጃ በምርጫ ጣቢያው ውስጥ በሚገኘውየይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች መዝገብ ውስጥ ይሰፍራል ። ፯ ቀጥሎም ተመዝጋቢው የጽሑፍ ፊርማውን ወይም የቀኝ አውራጣት አሻራውን በይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች መዝገብ ውስጥ ከራሱ ስም አንፃር ሚገኘው ክፍት ቦታ ላይ እንዲሰፍር ያደርጋል ። ገጽ ፱ፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ ቁጥር ፴፰ የካቲት ፤ ቀን ፲፱፻፶፩ ዓም ፮ ስለሕዝብ ታዛቢዎች እና ወኪሎች ፩ . የምርጫ ጣቢያው ኃላፊ ቀደም ሲል በተከናወኑ ምርጫዎች በምርጫ ጣቢያው የሕዝብ ታዛቢዎች የነበ ሩትን ግለሰቦችየይውረድልኝ ጥያቄ አቅራቢዎችምዝገባ ተጀምሮ እስከሚጠናቀቅበት ጊዜ ድረስ የምዝገባውን ጣቢያው በመገኘት እንዲታዘቡ ያደርጋል ። ፪ የይውረድልን ጥያቄ የቀረበበት ተመራጭ ፤ ቦርዱ የወጣው የጊዜ ሠሌዳ መሠረት ፤ በየምርጫ ጣቢያው የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች ምዝገባ ተጀምሮ እስከ ሚጠናቀቅበት ጊዜ ድረስ እንዲሁም እንደ አግባብነቱ በምርጫ ጣቢያ ፣ በቀበሌ ወይም በወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት የተመዝጋቢዎች ብዛት በሚጠቃለልበት ጊዜ ወኪሎቹን የመመደብ መብት አለው ። ምዕራፍ አራት በይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች አመዘጋገብ ላይ ስለሚቀርብ አቤቱታ እና የውሣኔ አሰጣጥ ፯ : ስለአቤቱታ አቀራረብ ፩ ቅሬታ አቅራቢዎች በዚህ ደንብ አንቀጽ ፭ ንዑስ አንቀጽ ( ፪ ) በተጠቀሱት ምክንያቶች ብቻ በማንኛውም ጊዜ በተመዝጋቢዎቹ ላይ አቤቱታቸውን ለምርጫ ጣቢያው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ማቅረብ ይችላሉ ። ፪ ቅሬታ አቅራቢዎች በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) ከተጠቀሰው ውጪ የአመዘጋገብ ሂደቱንም ሆነ የተመዝ ጋቢዎችን ብዛት ማጠቃለልን አስመልክቶ አቤቱታ ቸውን እንደ አግባብነቱ ለምርጫ ጣቢያው ፡ ለቀበሌ ወይም ለወረዳው አቤቱታ ሰሚኮሚቴማቅረብ ይችላሉ ። ፫ የምርጫ ጣቢያው ወይም የቀበሌው አቤቱታሰሚኮሚቴ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) ወይም ( መሠረት ለቀረበለት አቤቱታ በሃያ አራት ( ፳፬ ) ሰዓት ጊዜ ውስጥ ውሣኔ ይሰጣል ። ፬ . የምርጫ ጣቢያው ወይም የቀበሌው አቤቱታ ሰሚኮሚቴ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) ወይም ( ፪ መሠረት ለቀረበለት አቤቱታ በሃያ አራት ( ፳፬ ) ሰዓት ጊዜ ውስጥ ውሣኔ ካልሰጠ በአቤቱታ አቅራቢው ጥያቄ እንደተ ስማማ ይቆጠራል ። ፭ የምርጫ ጣቢያው ወይም የቀበሌውኣቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ውሣኔ በሰጠ በአርባ ስምንት ( ፵፰ ) ሰዓት ጊዜ ውስጥ እንደ አግባብነቱ ለቀበሌው ወይም ለወረዳው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ይግባኝ ካልቀረበ የይግባኙ መብት በይርጋ የታገደ ይሆናል ። ፮ : የቀበሌው ወይም የወረዳው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴይግባኙ በቀረበለት በሃያ አራት ( ፳፬ ) ሰዓት ጊዜ ውስጥ ውሳኔ ካልሰጠ እንደ አግባብነቱ የምርጫ ጣቢያው ወይም የቀበሌው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ የሰጠውን ውሳኔ እንዳ ፀናው ይቆጠራል ። ምዕራፍ አምስት የይውረድልን ጥያቄ ስለሚረጋገጥበት ሥርዓት ፰ ስለማረጋገጥ ፩ የወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ የቦርዱ ጽሕፈት ቤት በሚያወጣው መመሪያ መሠረት ፤ * ዜ ውስጥ ለቦርዱ ጽሕፈት ቤት ገጽ ፬፻፶፩ ፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ ቁጥር ፴፰ የካቲት ፪ ቀን ፲፱፻፶፩ ዓም ሀ ) የይውረድልን ጥያቄው በምርጫ ሕግ አዋጅ ቁጥር ፩፻፲፩ / ፳፯ አንቀጽ ፲፬ መሠረት የመምረጥ መብት ባላቸው መራፎች የቀረበ መሆኑን ፣ ለ ) የይውረድልን ጥያቄውን ያቀረቡት መራጮች ብዛት አግባብ ባለው መጠን መሠረት መሟላቱን ወይም አለመሟላቱን ፤ ሐ ) የይውረድልን ጥያቄው የቀረበው በልዩ ምርጫ ክልል ተወካይ ላይ ከሆነ ደግሞ የቅሬታ አቅራ ቢዎችብዛት በየጊዘው ቦርዱ በሚወስነው መጠን መሠረት መሆኑን ወይም አለመሆኑን ፤ በማረጋገጥ ከቦርዱ ጽሕፈት ቤት በሚላከው የሪፖርት ማስተላለፊያ ቅጽ ላይ የራሱን እና የሁለቱን የወረዳ ምርጫ ጽሕፈት ቤት አባላት ፊርማ በማኖር ቦርዱ ከወሰነው የምዝገባ ማጠና ቀቂያ ዕለት ጀምሮ ከአሥራ አምስት ( ፲፪ ) ቀናት ባልበለጠ ይልካል ። ፪ የወረዳው ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ፤ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) ከተጠቀሰው ሪፖርት ጋር በማያያዝ ፤ የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎችን ወይም ሌሎች የአመዘ ጋገብ ሂደቱንም ሆነ የተመዝጋቢዎችን ብዛት ማጠቃ ለልን አስመልክቶ የቀረቡ አቤቱታዎች ካሉ ፤ ሀ ) የምርጫ ጣቢያው ወይም የቀበሌው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ውሳኔ የሰጠ ከሆነ የውሣኔውን ግልባጭ ፤ ለ ) ውሣኔ ያልሰጠ ከሆነ የአቤቱታውን ግልባጭ ፤ ሐ ) በይግባኝ ለመጣለት አቤቱታ የቀበሌው ወይም የወረዳው አቤቱታ ሰሚ ኮሚቴ ውሳኔ የሰጠ ከሆነ የውሳኔውን ግልባጭ ፣ ለቦርዱ ጽሕፈት ቤት ይልካል በዚህ ደንብ አንቀጽ ፬ ንዑስ አንቀጽ ( ፩ ) የተጠቀሰው እንደተጠበቀ ሆኖ ፡ የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎቹ ብዛት የወረዳ ወይም የቀበሌ ምክር ቤቶች ድጋፍ የሚያስ ፈልገው ከሆነ ፤ የወረዳው ምርጫ ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ይኸው ድጋፍ መሰጠቱን የቦርዱ ጽሕፈት ቤት በሚያ ወጣው መመሪያ መሠረት አረጋግጦ በሪፖርት መላኪያ ቅጽ ላይ በመሙላት ለቦርዱ ጽሕፈት ቤት ይልካል ። ፬ የቦርዱ ጽሕፈት ቤት ከወረዳው ምርጫ ጽሕፈት ቤት የቀረበለትን ሪፖርት ለቦርዱ በማቅረብ ቦርዱ ተገቢውን ውሣኔ እንዲሰጥ ያደርጋል ። ሀ ) በቀረበው ሪፖርት አግባብ ያለው የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች ብዛት አልተሟላም በማለት የይውረድልን ጥያቄው ውድቅ እንዲሆን ከወሰነ ፤ የቦርዱ ጽሕፈት ቤት ይህንኑ ውሳኔ በመገናኛ ብዙሃን በይፋ እንዲገለጽ ያደርጋል ። ለ በቀረበው ሪፖርት አግባብ ያለው የይውረድልን ጥያቄ አቅራቢዎች ብዛት የተሟላ ነው በማለት ጥያቄው የቀረበበት ተመራጭ የመረጠውን ሕዝብ አመኔታ አጥቷል ብሉ ከወሰነ ፤ የሕዝብ አመኔታን ባጣው ተመራጭ ምትክ በምርጫ ክልሉ የማሟያ ምርጫ ለማካሄድ የቦርዱ ጽሕፈት ቤት የምርጫ አፈጸጸም የጊዜ ሠሌዳ አዘጋጅቶ ለቦርዱ በማቅረብ ሲጸድቅ በመገናኛ ብዙሃን በይፋ እንዲገለጽ ያደርጋል ። ሆኖም የማሟያ ምርጫው መካሄድ ያለበት ቦርዱ ተመራጩ የመረጠውን ሕዝብ አመኔታ አጥቷል ብሎ በይፋ ከወሰነበት ቀን ጀምሮ ከሦስት ( ወራት ባልበለጠ ጊዜ ውስጥ ነው ። ፱ . ቅጣት ይህን ደንብ በሥራ እንዳይልናስይዘህን ደንብ ድንጋፋ የቀለፈ ለውይ በየሰዓት ብት የተሰጠው አካል አባብ ባለው ፤ የትግ ሕረይትግል ፲ ደንቡናበትጊዘ ይህ ደንብ ከመጋቢት ፲፬ ቀን ፲፱፻፵ ዓም ጀምሮ የፀና ይሆናል ። አዲስ አበባ የካቲት ፪ ቀን ፲፱፻፵፩ ዓ.ም. ከግል በድሪ የብሔራዊ ምርጫ ቦርድ ሰብሳቢ